Warunki polskiego członkostwa w EU
Ktoś powiedział kiedyś, bodajże na szczycie NATO w momencie przyjmowania doń naszego kraju - "od tej chwili nic o was bez was". Myślę, że jednym z najmocniejszych argumentów "za" mogą być właśnie te słowa. Wszyscy musimy uświadomić sobie, że świat końca XX i początku XXI wieku jest tak skonstruowany, iż najważniejsze decyzje, mogące wpływać na jego historię, zapadają w Waszyngtonie i Brukseli, a w mniejszym stopniu także w Moskwie, Pekinie i Tokio. Poza tym już od 2000 r. Unia zaproponowała (obok PHARE 2, którego wielkość została niemal podwojona w stosunku do lat poprzednich) dwa dodatkowe programy przed akcesyjne: ISPA i SAPARD. Łącznie w ramach tych trzech programów Polska może liczyć średnio rocznie na 10 mln EURO rocznie a po wejściu do UE na ok. 8 mld EURO średnio rocznie. Konkretne korzyści natury gospodarczej będą wynikały m.in. z włączenia Polski do obszaru swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i pracowników. Obecnie potencjalny rynek zbytu stanowi ponad 38 mln polskich konsumentów, a po przystąpieniu do UE - będzie to rynek prawie 400 mln odbiorców, na których polskie firmy będą działały na warunkach takich samych jak unijne. Poszerzenie rynków zbytu to szansa na obniżenie kosztów produkcji i wzrost efektywności, a tym samym i na poprawę konkurencyjności towarów oraz usług. Członkostwo zwiększy bezpieczeństwo inwestorów krajowych i zagranicznych, stwarzając większe gwarancje stabilności przepisów i polityki gospodarczej. Pozwoli też zmniejszyć ryzyko działań. Realna wizja pełnej obecności Polski w Unii może skłonić nie tylko inwestorów z Unii, ale także spoza niej do podejmowania działalności produkcyjnej w Polsce. Kolejnym argumentem popierający wejście Polski do UE jest fakt, iż młodzi obywatele zyskają nowe możliwości edukacyjne, a więc atrakcyjne szanse rozwoju. Przy tak dużym bezrobociu, jakie panuje w Polsce to szansa nie tylko dla młodych ludzi, ale również nadzieja na jego obniżenie i poprawienie warunków życia. Poza tym w Unii Europejskiej uproszczona jest procedura uznawania dyplomów. W skutek czego dużo łatwiej można dostać pracę. Polityka Unii Europejskiej wobec młodych ludzi zakłada również podnoszenie jakości nauczania. Młodzi obywatele europy będą mogli nie tylko kończyć uczelnie w innych krajach, ale także doskonalić i pogłębiać swoja wiedze na różnego rodzaju kursach. Po wstąpieniu do Unii rozszerzy się współpraca pomiędzy szkołami i uczelniami z różnych państw. Obecnie w Polsce już odbywają się takie wymiany, m.in. program SOKRATES. Po wstąpieniu do UE ułatwione będzie osiedlanie się i podejmowanie pracy w krajach członkowskich. Poza tym wymagania unijne mobilizują rządzących do podnoszenia standardów gospodarczych i politycznych, pomocy finansowej dla regionów gospodarczych i infrastruktury. Dostaniemy więc pieniądze na nasze rozsypujące się drogi. Nasze miejsce w radzie Europy jest bardzo dobre. Dostaniemy 27 głosów w Radzie, tyle samo co Hiszpania i tylko o 2 mniej niż Niemcy. Dotacje na rolnictwo zwiększą wartość gruntów rolnych czyniąc je zarazem mniej podatnymi na wykup. Ale to nie wszystko co zyska nasze rolnictwo. Zmieni się sposób jego organizacji. Duże gospodarstwa zastąpią małe, lub nastąpi zawiązanie różnych "spółdzielni" zrzeszających rolników. Kilka lat po wstąpieniu do UE nastąpi reforma walutowa, dzięki czemu zmieni się nasza waluta na Euro. Będzie można nią płacić w każdym kraju członkowskim. Dzięki temu będziemy mogli porównać ceny w innych krajach europejskich należących do wspólnoty.
13 grudnia 2002 roku rząd zakończył trwające 4 lata negocjacje z Unią Europejską. Został osiągnięty kompromis, którego szczegóły przedstawione są poniżej. Rozmowy dotyczyły w sumie 30 rozdziałów negocjacyjnych.
1. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW
2. SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG
3. SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB
4. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU
5. PRAWO SPÓŁEK
6. POLITYKA KONKURENCJI
7. ROLNICTWO
8. RYBOŁÓWSTWO
9. POLITYKA TRANSPORTOWA
10. PODATKI
11. UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA
12. STATYSTYKA
13. POLIYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE
14. ENERGETYKA
15. POLITYKA PRZEMYSŁOWA
16. MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA
17. NAUKA I BADANIA
18. EDUKACJA I SZKOLENIA
19. TELEKOMUNIKACJA I TECHNOLOGIE INFORMACYJNE
20. KULTURA I POLITYKA AUDIOWIZUALNA
21. POLITYKA REGIONALNA
22. OCHRONA ŚRODOWISKA
23. OCHRONA KONSUMENTA I ZDROWIA
24. WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA
25. UNIA CELNA
26. STOSUNKI ZEWNĘTRZNE
27. WSPÓŁDZIAŁANIE W ZAKRESIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI I SPRAW
WEWNĘTRZNYCH
28. KONTROLA FINANSOWA
29. FINANSE I BUDŻET
30. INSTYTUCJE
1. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW
Gwarancja swobodnego przepływu towarów to pierwszy z czterech filarów jednolitego rynku. Unijny rynek wewnętrzny pozbawiony jest barier celnych, co umożliwia swobodny obrót towarami. Te podlegają również jednakowemu systemowi norm i certyfikatów. Ten obszar negocjacji odnosi się do wszelkiego rodzaju towarów.
Otwarcie rozdziału: 21 VI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 29 III 2001r.
Okresy przejściowe:
1. Polska wystąpiła o okres przejściowy dotyczący rejestracji leków. Do końca 2008 roku Polska ma czas na wprowadzenie specjalnej unijnej procedury rejestracji leków, jaka obowiązuje w państwach Unii Europejskiej.
2. SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG
Ten rozdział dotyczy swobody świadczenia usług i możliwości zakładania przedsiębiorstw w dowolnych krajach Unii. Dotyczy to usług ubezpieczeniowych, inwestycyjnych, czy bankowych, jak również usług w handlu i innych: rolnictwo, gastronomia, turystyka itp.
Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 14 XI 2000 r.
Warunki członkostwa:
1. Obowiązkowy, minimalny poziom funduszy własnych w bankach spółdzielczych (art. 5 dyrektywy 2000/12/EC), który w Unii Europejskiej obowiązuje na poziomie 1 mln. euro, został w pierwszych latach obniżony dla Polski. Obecnie wynosi on 300 000 euro. Do końca 2005 roku wyniesie 500 000 euro, a do końca 2007 roku musi zrównać się z poziomem obowiązującym w UE.
3. SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB
Swoboda przepływu pracowników to możliwość nieskrępowanego przemieszczania się w obrębie Wspólnoty i podejmowania pracy w dowolnym kraju. Państwo, w którym przebywa dana osoba zobowiązane jest wtedy do zapewnienia jej takich samych warunków jak własnym obywatelom tj: dostępu do rynku pracy, praw wyborczych, uznawania dyplomów i kwalifikacji itd. Jest to jeden z czterech filarów jednolitego rynku.
Do końca 2002r. zobowiązaliśmy się wdrożyć prawo wspólnotowe w tym zakresie. Są jednak dwie kwestie sporne.
Otwarcie rozdziału: 26 V 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 21 XII 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Kraje Unii Europejskiej otrzymały prawo zamknięcia swoich rynków pracy dla obywateli z państw kandydujących, począwszy od pierwszego dnia członkostwa do maksymalnie 7 lat. Ograniczenie to zostało przyjęte w formie 2+3+2, czyli po 2 latach dany kraj będzie mógł znieść ograniczenie, jeżeli nie dostrzeże niebezpieczeństwa zalewu rynku pracy obcokrajowcami. Jeżeli uzna takie zagrożenie za realne będzie mógł przedłużyć ograniczenie na kolejne 3 lata. W odniesieniu do tego okresu przejściowego Polska otrzymała klauzulę wzajemności. Znaczy to, iż w przypadku krajów ograniczających dostęp do rynku pracy dla Polaków, Polska może zastosować analogiczne ograniczenia.
2. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej wzajemnie uznawane będą dyplomy pielęgniarskie. Magisterskie oraz licencjackie. W przypadku dyplomów szkół średnich o profilu pielęgniarskim, aby kwalifikacje pielęgniarek i położnych zostały uznane za granicą, muszą one mieć za sobą 5 lat praktyki w zawodzie
4. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU
Swobodny przepływ kapitału to ostatni z czterech filarów jednolitego rynku. Odnosi się do przepływu płatności i kapitału drogą elektroniczną przez wewnętrzne granice Unii a także stara się przeciwdziałać procederowi prania brudnych pieniędzy. Obejmuje takie zagadnienia jak: nabywanie nieruchomości przez obywateli Unii, kwestie odnoszące się do inwestycji zagranicznych, prywatyzację czy emisje papierów wartościowych.
W tym rozdziale występujemy o okres przejściowy w kwestii dotyczącej nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, na okres 12 lat w przypadku zakupu ziemi rolnej. Strona polska uzasadnia tak długi okres różnicami cen ziemi pomiędzy Polską a krajami Unii.
Otwarcie rozdziału: 15 VII 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 22 III 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Cudzoziemcy chcący nabyć grunty w Polsce muszą występować o specjalne zezwolenia, które nie obowiązują w większości obywateli polskich. Zezwolenia wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Nie muszą się o nie ubiegać zainteresowani kupnem gruntów pod cele inwestycyjne.
2. W przypadku nieruchomości rolnych i leśnych, występować o zezwolenia muszą wszyscy obywatele państw Unii Europejskiej zainteresowani nabyciem takich terenów w Polsce. Taki stan rzeczy utrzyma się przez 12 lat od chwili przystąpienia Polski do UE w województwach zachodnich.
3. Z wymogu występowania o zezwolenie w celu nabycia gruntów rolnych lub leśnych, wyłączeni są rolnicy indywidualni, osiedlający się i prowadzący działalność w Polsce na zasadzie samo zatrudnienia, pod warunkiem dzierżawy i korzystania z gruntu przez okres 3 lat. Niektórych województw (warmińsko – mazurskie, pomorskie, kujawsko – pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie, wielkopolskie, dolnośląskie, opolskie) dotyczy okres przejściowy w wysokości 7 lat.
5. PRAWO SPÓŁEK
Rozdział "Prawo spółek" obejmuje zasady prowadzenia spółek, rachunkowość oraz ochronę własności intelektualnej i przemysłowej. Unijne przepisy przewidują także pełną jawność dokumentów spółek, czego w Polsce się nie praktykuje.
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 28 XI 2001 r.
Warunki członkostwa:
Polskie prawo jest w znacznej mierze zgodne z dorobkiem wspólnotowym i nie występowaliśmy o okresy przejściowe.
6. POLITYKA KONKURENCJI
Ten rozdział negocjacji odnosi się zarówno do przedsiębiorców jak i do państwa. Celem polityki konkurencji jest zapobieganie praktykom ograniczającym zasady wolnego rynku, działaniom monopolistycznym i dotowaniu przez państwo przedsiębiorstw, co jest nierównym traktowaniem podmiotów w gospodarce. W odniesieniu do przedsiębiorstw polskie prawo jest w większości zgodne z prawem Unii Europejskiej. Harmonizacji wymaga jedynie prawo polityki konkurencji w odniesieniu do państwa. Obejmuje to zasady pomocy publicznej, przyspieszanie rozwoju gospodarczego i zasady restrukturyzacji.
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 20 XI 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Działalność Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) została dopuszczona, jednak w zmienionej formie niż przed 2000 rokiem.
2 Małe i średnie przedsiębiorstwa zachowają korzyści z istnienia SSE do czasu zwrotu określonego pułapu procentowego inwestycji lub najpóźniej do 2011 roku.
3. Duże przedsiębiorstwa zachowają korzyści z istnienia SSE do czasu zwrotu określonego pułapu procentowego inwestycji lub najpóźniej do 2010 roku.
4. Duże przedsiębiorstwa, które uzyskały zezwolenia na działalność przed końcem 1999 roku zachowują prawo do zwrotu inwestycji w postaci zamrożenia podatku dochodowego w wysokości 75 proc. Przedsiębiorcy, którzy uzyskali zezwolenia po 1 stycznia 2000 roku mają prawo do 50 proc. umorzenia. Pomoc naliczana będzie od 1 stycznia 2001 roku. W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw sytuacja wygląda analogicznie, jednak mają oni prawo do 65 proc. umorzenia zamiast 50 proc.
5. Sektor motoryzacyjny ma prawo do maksymalnie 30 proc. umorzenia.
6. Uzgodniono zasady restrukturyzacji hut. Przewidziano redukcję etatów i mocy produkcyjnych. Sektor ma osiągnąć rentowność w 2006 roku.
7. ROLNICTWO
Polityka unijna ma (wraz z polityką strukturalną) na celu rozwój rynku pracy na obszarach wiejskich, kształcenie ludności wiejskiej, poprawę warunków technicznych i wspieranie administracji na tych terenach. Przewidziano na to środki w budżecie, jak i środki zagraniczne z programu Sapard.
Otwarcie rozdziału: 14 VI 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 13 XII 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Dopłaty bezpośrednie w latach 2004 – 2006 wyniosą kolejno 25, 30 i 35 proc. w pierwszych trzech latach członkostwa, średniej unijnej dopłat dla rolników. W 2007 roku wyniosą 40 proc., i następnie, co roku będą wzrastać o 10 proc. aż do pełnego wymiaru.
2. Polska uzyskała możliwość podniesienia dopłat bezpośrednich dla rolników w pierwszych trzech latach kolejno do poziomu 55 proc., 60 proc. i 65 proc. Środki zasilające pochodzić mają z przesunięcia części pieniędzy z funduszy na rozwój wsi oraz z budżetu państwa.
3. Po akcesji Polski do Unii Europejskiej będzie obowiązywał uproszczony system wypłacania dopłat bezpośrednich. Znaczy to, że gospodarstwa rolne dostaną dofinansowanie nie na podstawie wielkości produkcji, ale na podstawie wielkości terenu, powierzchni gospodarstwa, bez względu na rodzaj produkcji. Polska może stosować taki system przez 5 lat.
4. Instrument wsparcia finansowego dla gospodarstw niskotowarowych został ustalony na poziomie 1250 euro rocznie na indywidualne gospodarstwo.
5. Polska uzyskała prawo uruchomienia klauzuli ochronnej na towary rolne pochodzące z UE w przypadku, gdyby okazało się, że po akcesji sektor rolniczy przeżywa większe kłopoty niż przed członkostwem.
6. Polska wynegocjowała również szereg limitów produkcyjnych na poszczególne towary rolne oraz kilka pomniejszych okresów przejściowych korzystnych dla rolników.
8. RYBOŁÓWSTWO
Polityka Unii Europejskiej w zakresie rybołówstwa zapobiec ma nadmiernej eksploatacji żywych zasobów morskich. Roztacza kontrolę na przetwórstwo i handel produktami morskimi. W odniesieniu do Polski negocjacje obejmowały zarządzanie zasobami morskimi oraz pomoc państwa dla niedofinansowanego sektora
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 VI 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Polscy rybacy z chwilą członkostwa będą objęci Wspólną Polityką Rybacką. Otrzymają dostęp do łowisk należących do UE.
2. Konieczna jest restrukturyzacja sektora. Występuje w nim nadwyżka zatrudnienia, co grozi naruszeniem zasobów morskich w Bałtyku. Restrukturyzacja przeprowadzana jest przy wsparciu Finansowego Instrumentu Sterowania Rybołówstwem.
9. POLITYKA TRANSPORTOWA
Na ten obszar negocjacji składa się wiele tematów. Dotyczy on transportu kolejowego, lotniczego, drogowego, morskiego, kombinowanego, żeglugi śródlądowej oraz pomocy państwa dla całego sektora transportowego.
Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 VI 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Do 31 grudnia 2010 roku Polska otrzymała okres przejściowy na dopuszczenie do ruchu zwiększonych unijnych limitów wagowych dla pojazdów. Wiąże się to z gorsza infrastrukturą drogową niż ta w Unii Europejskiej.
2. Polscy przewoźnicy nie mogą wykonywać usług drogowego transportu kabotażowego w Unii przez 3 lata od momentu członkostwa z możliwością przedłużenia do 5 lat. Analogicznie unijni przewoźnicy nie mogą takich usług wykonywać w Polsce.
10. PODATKI
Rozdział dotyczy podatku VAT i akcyzy oraz podatków bezpośrednich. Określanie wysokości stawek podatkowych nie należy do kompetencji Komisji Europejskiej, ale do państw członkowskich. Unia jedynie ustala stawki minimalne. Służyć ma to ujednolicaniu rynku i wyrównywaniu zasad konkurencji.
Otwarcie rozdziału: 7 XII 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 21 marca 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Obniżona stawka VAT na usługi budowlane i remontowe w wysokości 7 proc. obowiązywać będzie do końca 2007 roku.
2. Obniżona stawka VAT na środki do produkcji rolnej, produkty i usługi rolne, w wysokości 3 proc. obowiązywać będzie do końca 2008 roku.
3. Obniżona stawka VAT na niektóre książki i czasopisma specjalistyczne w wysokości 0 proc. obowiązywać będzie do końca 2007 roku.
4. Obniżona stawka VAT na paliwa ekologiczne do końca 2004 roku.
5. Dojście do wysokości akcyzy na wyroby tytoniowe obowiązującej w Unii Europejskiej trwać będzie do końca 2008 roku.
3. Obniżona stawka VAT na międzynarodowe przewozy pasażerskie w wysokości 0 proc. obowiązywać będzie stale.
11. UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA
Na obszar negocjacyjny "Unia Gospodarcza i Walutowa" składają się kwestie dotyczące: polityki fiskalnej państwa, koordynacji polityki gospodarczej i współpracy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Światową Organizacją Handlu i Europejskim Bankiem Centralnym oraz polityki walutowej.
Otwarcie rozdziału: 30 IX 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 7 XII 2002 r.
Nie występowaliśmy o żadne okresy przejściowe. Nie było to konieczne z uwagi na zgodność naszej polityki fiskalnej z unijną. Najbliższy cel dla Polski to spełnienie kryteriów konwergencji, aby móc zastąpić złotówkę euro, czyli stać się pełnoprawnym członkiem Unii Gospodarczej i Walutowej. Zdaniem analityków będzie to możliwe najwcześniej w 2007 roku.
12. STATYSTYKA
Prowadzenie statystyk w Unii Europejskiej opiera się na metodach Eurostatu. Chodzi tu o zasady gromadzenia danych, metody badania itp., które są zresztą bardzo podobne do polskich. Wynika to ze współpracy między Eurostatem, a Głównym Urzędem Statystycznym i polskimi urzędami centralnymi sięgającej 1991r.
Otwarcie rozdziału: 19 IV 1999 r.
Zamknięcie rozdziału 19 IV 1999 r.
Polskie zasady prowadzenia badań statystycznych są zbieżne z unijnymi i w związku z tym nie występowaliśmy tutaj o okresy przejściowe. Otwarcie i zamknięcie rozdziału „statystyka” nastąpiło tego samego dnia.
13. POLIYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE
Ten dział negocjacji jest wyjątkowo obszerny i dotyczy zarówno prawa pracy, polityki zatrudnienia, warunków, jakie spełniać musi zatrudniający, higieny i bezpieczeństwa pracy itp. jak i spraw społecznych: walki z dyskryminacją, rasizmem, ksenofobią, ochrony osób niepełnosprawnych.
Otwarcie rozdziału: 30 IX 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 1 VI 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Polska uzyskała okres przejściowy do końca 2005 roku w kwestii spełnienia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu przez pracowników.
14. ENERGETYKA
Prawo energetyczne zakłada pełną liberalizację sektora energetycznego i funkcjonowanie w warunkach pełnej konkurencji ze strony zakładów unijnych. Harmonizacja prawa w tym obszarze jest łatwiejsza, a w niektórych obszarach prawa energetycznego nawet niepotrzebna. Ustawodawstwo było przygotowywane po złożeniu przez Polskę wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej, i pod uwagę wzięto późniejszą konieczność dostosowania.
Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 27 VII 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Do 1 stycznia 2009 roku Polska musi stworzyć i utrzymywanie obowiązkowe, 90-dniowych strategiczne rezerwy paliw płynnych
15. POLITYKA PRZEMYSŁOWA
Polityka przemysłowa Unii Europejskiej polega na zwiększaniu konkurencji między przedsiębiorstwami, i jak największej liberalizacji rynku. Unia zmierza do zwiększenia znaczenia europejskiego przemysłu, szczególnie względem Stanów Zjednoczonych i Japonii. Przepisy zawierają ogólne dyrektywy, co do kierunków rozwoju określonych gałęzi przemysłu.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe. Dorobek prawny Wspólnot Europejskich w tym obszarze zobowiązaliśmy się przyjąć do końca 2002 roku.
16. MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA
Przyjęcie przez Polskę prawa odnoszącego się do małych i średnich przedsiębiorstw ma zapewnić im jednakowe warunki, co firmom zachodnim w korzystaniu z jednolitego rynku. Oznacza to łatwiejszy dostęp do europejskiego konsumenta, brak certyfikatów i zezwoleń, ale jednocześnie konieczność spełnienia unijnych norm higieny i bezpieczeństwa eksportowanych produktów.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 29 X 1999 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe. Dorobek prawny Wspólnot Europejskich w tym obszarze zobowiązaliśmy się przyjąć do końca 2002 roku.
17. NAUKA I BADANIA
Polityka Unii w tym zakresie ma wspierać rozwój technologiczny – a co za tym idzie – gospodarczy państwa. Unia wspiera finansowo badania nad nowoczesnymi technologiami, pomaga w prowadzeniu wspólnych badań, wspiera współpracę między ośrodkami badawczymi, uniwersyteckimi i przedsiębiorstwami.
Otwarcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Polski sektor badawczy, na dwa lata przed członkostwem Polski w Unii, w pełni zintegrował się z sektorem badawczym Wspólnot. Współpraca między kandydatami a Unią odbywa się na takiej samej zasadzie jak wewnątrz Wspólnoty.
18. EDUKACJA I SZKOLENIA
Polityka Unii Europejskiej w tym zakresie zmierza do podnoszenia jakości kształcenia i upowszechniania języków. Przewiduje wymianę młodzieży, wychowawców, a także międzynarodową akceptację dyplomów. Częścią unijnej polityki edukacji i kształcenia są programy wspólnotowe: Młodzież (program wymiany uczniów, studentów, pedagogów. Posiada także własny wolontariat wysyłający młodzież do różnych zadań na terenie UE.), Sokrates (promuje współpracę między ośrodkami akademickimi w całej Europie) oraz Leonardo (wspiera jakość kształcenia zawodowego i języków obcych).
Otwarcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe. Dorobek prawny Wspólnot Europejskich w tym obszarze zobowiązaliśmy się przyjąć do końca 2002 roku.
19. TELEKOMUNIKACJA I TECHNOLOGIE INFORMACYJNE
Celem wspólnotowej polityki w tym zakresie jest stworzenie europejskiej sieci telekomunikacyjnej, co wymaga ujednolicenia standardów świadczenia usług zarówno telekomunikacyjnych, jak i np. pocztowych. Unia Europejska pragnie doprowadzić do pełnej liberalizacji rynku, otwarcia się na konkurencję, wprowadzenia przejrzystych zasad koncesjonowania, przestrzegania zasad "otwartej sieci", czyli równego dostępu podmiotów świadczących usługi do infrastruktury telekomunikacyjnej.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 22 VI 1999 r.
Warunki członkostwa:
1. Polska otrzymała czas do końca 2005 roku na dostosowanie się do tzw. „dyrektywy pocztowej” (2002/39/WE). Przewiduje ona liberalizację rynku poprzez obniżenie limitu wagowego dla przesyłek zastrzeżonych wyłącznie dla Poczty Polskiej z 350 g. do 100 g. Po tym okresie nastąpi dalsza liberalizacja i obniżenie limitu do 50 g.
20. KULTURA I POLITYKA AUDIOWIZUALNA
Polityka wspólnotowa w tej dziedzinie ma wspierać rozwój kultury w państwach członkowskich przy zachowaniu różnorodności narodowej. Taka polityka otwiera możliwości wśród polskich twórców na uzyskanie wsparcia finansowego w ramach programów kulturalnych.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 4 XII 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Zobowiązaliśmy się dostosować ustawę o radiofonii i telewizji do wymogów Unii Europejskiej, czyli do tzw. dyrektywy telewizji bez granic lub „otwartej telewizji”.
21. POLITYKA REGIONALNA
Sposób wdrażania ustawodawstwa w zakresie polityki regionalnej należy do państw członkowskich. Środki z funduszy pomocowych, przyznane Polsce w ramach "polityki regionalnej", zostaną przeznaczone między innymi na:
- poprawę konkurencyjności gospodarki
- rozwój ochrony środowiska regionów
- modernizacja, rozbudowa dróg i kolei
- przeciwdziałanie bezrobociu
- przeciwdziałanie marginalizacji obszarów wiejskich
Polityka regionalna w pierwszej kolejności dotyczy słabo rozwiniętych obszarów kraju. Powstał Narodowy Plan Rozwoju, przygotowany wspólnie przez pięć resortów (Ministerstwo Gospodarki, Rolnictwa, Pracy, Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Ochrony Środowiska). Można go znaleźć m.in. na strona Ministerstwa Gospodarki. NPR omawia szczegółowo kierunki dysponowania funduszami strukturalnymi w pierwszych trzech latach członkostwa.
Otwarcie rozdziału: 6 IV 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 1 X 2001 r.
Warunki członkostwa.
1. Polska w pełni dostosuje się do polityki regionalnej Unii Europejskiej, tak, aby móc w pełni korzystać z instrumentów finansowych na identycznych warunkach, co inni członkowie.
2. Znany jest podział Polski na regiony zgodnie z obowiązującym w UE systemem NUTS.
3. Kwestie finansowe dotyczące polityki regionalnej zostały przesunięte do obszaru negocjacyjnego „budżet i finanse”
4. W latach 2004 – 2006 Polska uzyska 7,635,3 mld. euro w ramach funduszy strukturalnych oraz 3,733,3 mld. euro w ramach funduszy spójności ( fundusz kohezyjny).
22. OCHRONA ŚRODOWISKA
Rozdział negocjacyjny „ochrona środowiska” dotyczy inwestycji ekologicznych, ochrony wód, lasów, gospodarowania odpadami. W związku z koniecznością spełnienia unijnych wymogów z zakresu ochrony środowiska potrzebne są dodatkowe środki finansowe.
Otwarcie rozdziału: 7 XII 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 26 X 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Polska uzyskała 4 okresy przejściowe dotyczące oczyszczania ścieków komunalnych w zależności od wielkości aglomeracji.
2. 65 dużych przedsiębiorstw przemysłowych w skali kraju ma czas do 31 XII 2010 r. na ograniczenie zanieczyszczania otoczenia. Lista przedsiębiorstw została załączona do stanowiska negocjacyjnego i znajdzie swoje miejsce w traktacie akcesyjnym.
3. Polska ma czas do 1 lipca 2012 roku na modernizacje lub budowę nowych składowisk odpadów.
4. Zawartość siarki w paliwach płynnych powinna zostać zredukowana do 31 XII 2007 r.
5. W sumie Polska otrzymała prawo do 9 okresów przejściowych w rozdziale „środowisko”.
23. OCHRONA KONSUMENTA I ZDROWIA
Celem polityki ochrony konsumenta jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego, wspieranie konkurencji, na której korzysta konsument, wzmocnienie jego pozycji w warunkach jednolitego rynku. Ten dział zawiera także programy wspólnotowe dotyczące ochrony zdrowia takie jak: profilaktyka, zapobieganie chorobom zakaźnym, walka z AIDS.
Otwarcie rozdziału: 19 IV 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Polska nie wystąpiła o przejściowe regulacje dotyczące tego rozdziału. Braki w ustawodawstwie krajowym mają być uzupełnione do czasu uzyskania członkostwa.
24. WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA
"Wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa" powołał do życia Traktat z Maastricht z 1992 r. Służyć ma ona poprawie bezpieczeństwa zewnętrznego państw UE, integracji politycznej i militarnej. Polega na wzajemnej wymianie informacji, konsultacjach i koordynacji działań.
Otwarcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 6 IV 2000 r.
Polska polityka zewnętrzna jest zgodna z polityką unijną. Nie występowaliśmy o okresy przejściowe.
25. UNIA CELNA
Ten rozdział negocjacyjny przewiduje zapewnienie przez Polskę pełnej kontroli na zewnętrznych granicach celnych, czyli na wschodzie i północy. Będzie to najdłuższa granica zewnętrzna w historii Wspólnoty. W ramach unii celnej kontakty handlowe wewnątrz Unii pozbawione są barier celnych. Mogą one natomiast obowiązywać w kontaktach z państwami z poza układu.
Otwarcie rozdziału: 21 VI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 29 III 2001 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe w tym rozdziale.
26. STOSUNKI ZEWNĘTRZNE
Rozdział stosunki zewnętrzne dotyczy umów członków Unii Europejskiej z państwami trzecimi. Część umów wymaga renegocjacji. W tym rozdziale umieszczone zostały zagadnienia wielostronne i dwustronne, takie jak umowy handlowe, sankcje, porozumienia o ruchu bezwizowym itp.
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 12 XI 2001 r.
Dostosowania wymagają układy z Japonią i ze Stanami Zjednoczonymi. Nie występowaliśmy o okresy przejściowe.
27. WSPÓŁDZIAŁANIE W ZAKRESIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI I SPRAW WEWNĘTRZNYCH
Rozdział dotyczący wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych przewiduje współpracę międzynarodową policji i innych służb w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, terroryzmu, przestępstw gospodarczych, ścieżek przerzutu narkotyków itp. Obejmuje także kwestie migracji, azylu, granic zewnętrznych itd.
Polskie prawo w tej kwestii jest zgodne z unijnym i nie wymaga od nas ubiegania się o okresy przejściowe.
Otwarcie rozdziału: 6 V 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 30 VII 2002 r.
Warunki członkostwa
1. Strona polska zobowiązała się wprowadzić wizy dla obywateli: Rosji, Ukrainy, Białorusi oraz Macedonii.
2. Zostaną zwiększone nakłady na inwestycje graniczne związane przede wszystkim z obowiązkiem wydawania większej ilości wiz.
3. Dodatkowe przeszkolenie dotyczy 5 tysięcy nowych funkcjonariuszy służb granicznych.
4. Decyzja o przystąpieniu Polski do obszaru Schengen należy do Komisji Europejskiej, i jest indywidualna wobec każdego nowego członka Unii Europejskiej.
28. KONTROLA FINANSOWA
Do zadań polityki kontroli finansowej należy ochrona interesu finansowego państw członkowskich i samej Unii Europejskiej. Ten dział negocjacji ma za zadanie potwierdzić zdolność danego kraju do ograniczenia nielegalnego wypływu pieniędzy z własnego budżetu. Dostosowanie prawa w tej kwestii jest jednym z głównych obowiązków Polski.
Otwarcie rozdziału: 6 IV 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 14 VI 2000 r.
Nie wystąpiliśmy o okresy przejściowe.
29. FINANSE I BUDŻET
Ten rozdział negocjacji dotyczy budżetu Unii oraz środków własnych i finansowania instytucji pozabudżetowych (Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Fundusz Rozwoju). Budżet Unii Europejskiej opiera się na składkach państw członkowskich, których wysokość określona jest zdolnościami gospodarczymi kraju.
Otwarcie rozdziału: 26 V 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 13 XII 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Ramy finansowe rozszerzenia Unii Europejskiej, określone w Berlinie w 1999 r. nie zostaną przekroczone.
2. Na dostosowanie granic zewnętrznych i lotnisk międzynarodowych do wymogów Schengen Polska otrzyma dodatkowo 280 mln. euro w latach 2004 – 2006.
3. Kompensata budżetowa w latach 2004 – 2006 ma wynieść 1 443 000 000 euro. Pieniądze te pochodzą z przesunięcia innych zobowiązań Unii Europejskiej.
30. INSTYTUCJE
Rozdział instytucje określa warunki dostępu państw kandydujących do instytucji unijnych. Określa skład, ilość przedstawicieli, podział głosów oraz języki urzędowe.
Otwarcie rozdziału: 22 IV 2002 r.
Zamknięcie rozdziału: 22 IV 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Parlament Europejski – spośród 732 deputowanych, 54 przypadnie na Polskę.
2. Rada Unii Europejskiej – spośród 321 wszystkich głosów, 27 przypadnie na Polskę. Od 1 listopada 2004 r. będzie to 8 głosów na 124.
3. Komisja Europejska – jeden przedstawiciel w kolegium zgodnie z obowiązującą procedurą.
4. Trybunał Sprawiedliwości i Sąd I Instancji – w TS najwyżej jeden sędzia nominowany z Polski a w Sądzie I Instancji, co najmniej jeden.
5. Trybunał Rozrachunkowy – jeden członek z Polski.
6. Komitet Ekonomiczno – Społeczny i Komitet Regionów – 21 miejsc dla Polski w każdym z komitetów.
7. Europejski Bank Centralny – prezes NBP reprezentuje Polskę w Radzie Ogólnej.
8. Europejski Bank Inwestycyjny – jeden członek z Polski w zarządzie banku + personel kierowniczy w Radzie Dyrektorów.
9. Język polski po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej uzyska moc języka oficjalnego.
TRUDNOŚCI
Legislacja
Proces wprowadzania unijnego dorobku prawnego (acquis communautaire) do polskiego prawa nie został jeszcze zakończony. Ba, daleko mu do tego. Tymczasem - gdy będziemy wchodzić do UE 1 maja 2004 r. - teoretycznie 100 proc. unijnych przepisów powinno mieć odzwierciedlenie w polskich ustawach i rozporządzeniach. W praktyce żadne państwo Unii nie nadąża za zmianami unijnych przepisów, ale 90-95 proc. zgodności prawa krajowego z acquis to granica przyzwoitości. Rząd wyliczył, że jest 67 ustaw, które muszą w najbliższych miesiącach trafić do Sejmu - tak by zdążył on je przyjąć jeszcze w tym roku. Sam rząd nie uporał się do tej pory z zaległościami. Na koniec 2002 r. przyjęto 530-540 rozporządzeń, ale pozostaje ich jeszcze 170. Bez nich wiele ustaw to jedynie martwe zapisy.
Nie został dotrzymany termin stworzenia książki procedur systemu RASFF (zapewnia on w Unii bezpieczeństwo żywności). Ma w pełni działać najpóźniej w czerwcu 2003 r. - zapewnia Główny Inspektorat Sanitarny.
Drobniejsze opóźnienia w dostosowywaniu prawa gospodarczego do unijnego:
Wymogi językowe w ustawie Prawo bankowe (termin minął w listopadzie). Polska spierała się z Unią, czy osoby zatrudnione na najwyższych stanowiskach w bankach muszą mówić po polsku;
Komisja Europejska zaakceptowała tylko siedem z... 52 programów udzielania pomocy publicznej. Na podstawie tych dokumentów Komisja wydaje zgodę, by udzielić wsparcia przedsiębiorstwom z publicznych pieniędzy (ulgi podatkowe, dotacje ekologiczne i inwestycyjne itp.). 45 planów Komisja odrzuciła, bo ma wątpliwości, czy są zgodne z prawem unijnym, albo dostała niekompletne informacje. Dała nam jednak drugą szansę - do marca mamy ostatecznie przekazać poprawione plany. - Prawdopodobnie nie wszystkie uda się podłączyć do traktatu akcesyjnego - przyznaje nasz informator z UKIE. Komisja może wyjątkowo przymknąć oko na pomoc publiczną niepodpartą żadnym planem, ale wówczas ryzykujemy, że któreś z państw UE taką pomoc zaskarży.
Nie udało się przyjąć nowych standardów kształcenia stomatologicznego. Mieliśmy to zrobić w grudniu, ale projekty tych standardów są dopiero na etapie uzgodnień Ministerstwa Zdrowia i Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.
Jak usunąć zaległości? Nie ma tu czego renegocjować z Unią, więc jest tylko jedna metoda - instytucje państwowe muszą wziąć się do pracy. Nadrobienie zaległości to jednak nie wszystko. Każdy miesiąc to kolejne terminy, których trzeba dotrzymać. Najważniejsze:
czerwiec: Polska musi wysłać do Brukseli pierwszy raport o wykorzystaniu pomocy publicznej przez huty;
lipiec: zakończenie wdrażania tzw. dyrektyw nowego podejścia, które wprowadzają nowe prawo certyfikacji wyrobów;
koniec marca: przygotowanie koncepcji walki z piractwem i podrabianiem towarów, ze szczególnym uwzględnieniem bazaru na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie (to centrum pirackiej sprzedaży muzyki, filmów i oprogramowania na skalę Europy). - Ta koncepcja powstanie na czas - zapewnia Wojciech Dziomdziora, zastępca dyrektora departamentu prawno-legislacyjnego Ministerstwa Kultury. - Kompleksowa koncepcja intensyfikacji walki z piractwem de facto już istnieje. Każda służba, która się tą walką zajmuje, świetnie wie, co zrobić. Teraz trzeba je tylko skoordynować.
Najważniejsze projekty ustaw do przyjęcia przez rząd.
Resort odpowiedzialny - Ministerstwo Pracy i Gospodarki:
Nowelizacja ustawy o terminach zapłaty w obrocie (wyznaczony termin przyjęcia przez Radę Ministrów - styczeń);
Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (marzec);
Nowelizacja ustawy o systemie oceny zgodności (kwiecień);
Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej (lipiec);
Ministerstwo Rolnictwa:
Nowelizacja ustawy o ubezpieczeniach społecznych rolników (styczeń);
Ustawa o organizacji rynku cukru (lipiec);
Ministerstwo Finansów:
Ustawa o podatku akcyzowym (marzec);
Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT) - (czerwiec);
Ministerstwo Kultury:
Nowelizacja ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (czerwiec).
Rolnictwo
Odpowiedzialni: wicepremier i minister rolnictwa, prezes ARiMR.
Opóźnienia widać zwłaszcza w przygotowaniach Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (IACS). W listopadzie rząd wyznaczył Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa blisko 30 zadań. Kilku nie wykonano w terminie:
do końca grudnia ARiMR miała opracować procedury realizacji poszczególnych elementów Wspólnej Polityki Rolnej - z wzorami dokumentów. Jednak Agencja jest dopiero na etapie rozpatrywania uwag do "książki procedur";
do końca grudnia miała się zakończyć masowa akcja kolczykowania bydła - termin trzeba było przesunąć na marzec;
jeszcze w listopadzie ARiMR miała ustalić etapowy harmonogram wykonania tzw. ortofotomapy (potrzebnej do stworzenia "pełnego" IACS-u).
Zagrożone opóźnieniem są kolejne zadania Agencji:
w marcu upływa termin wdrożenia systemu finansowo-księgowego (zwłaszcza w lokalnych biurach), potrzebnego do wypłacania dopłat rolnikom;
w kwietniu upływa termin zakończenia pierwszego etapu budowy Systemu Identyfikacji Działek Rolnych;
także w kwietniu upływa termin zakończenia (!) budowy docelowej struktury organizacyjnej agencji, wraz z systemem zarządzania;
pod znakiem zapytania stoi też zbudowanie systemu informatycznego - zaplanowane na czerwiec.
Zdaniem informatorów z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej dotychczasowe działania ARiMR nie gwarantują, że wykona ona na czas kolejne zadania. - Jeśli samo Ministerstwo Rolnictwa przyznaje, że sytuacja w ARiMR jest zła, to jest ona naprawdę zła – powiedział jeden z wysokich urzędników UKiE w udzielonym „Gazecie Wyborczej” wywiadzie.
Agencja zapewnia, że wszystkich terminów dotrzyma "na sto procent". – Do 31.01.03r. powinna zostać podpisana umowa z wykonawcą "satelitarnej" części ortofotomapy - powiedział "Gazecie" Dariusz Panasiuk, rzecznik ARiMR. - Możemy też zapewnić, że do końca kwietnia nastąpi transfer danych z Ewidencji Gruntów i Budynków do naszego systemu.
Gospodarka
Odpowiedzialni: Minister pracy i gospodarki Jerzy Hausner, Minister infrastruktury Marek Pol, Minister zdrowia
Czy od 1 maja 2004 r. polscy producenci leków nie będą mieli co sprzedawać? Czy niektórzy przedsiębiorcy będą musieli wozić wyroby do Niemiec, by uzyskać obowiązkowe certyfikaty? Czy konsumenci - czyli my wszyscy - będziemy pozbawieni ochrony prawnej zgodnej z unijnymi przepisami? Owszem, może nam to grozić
W lutym mija wyznaczony przez rząd termin utworzenia sieci laboratoriów, które wydawałyby certyfikaty o zgodności produktów (szczególnie urządzeń elektromechanicznych) z normami UE. Bez takiego certyfikatu producent nie może oznaczyć swego wyrobu symbolem "CE" i nie może go wprowadzić na rynek!
Prace nad siecią takich jednostek badawczych są w lesie. Nie podpisaliśmy jeszcze protokołu PECA, a jest to pierwszy krok do zaakceptowania naszych laboratoriów przez Komisję Europejską. Wysoki urzędnik Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej boi się, że nie uda się to nawet do lipca. Grozi nam - mówi - że 1 maja 2004 r. przestaje obowiązywać dotychczasowy system certyfikacji produktów, a nowy jeszcze nie istnieje.
Leki niezarejestrowane
W negocjacjach Polska uzgodniła z UE, że nasze leki zostaną poddane ponownej rejestracji - zgodnej z unijnymi przepisami - w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL). Na tej podstawie polskie leki można będzie bez przeszkód rozprowadzać na całym rynku unijnym.
Jednak URPL powstał z wielomiesięcznym opóźnieniem, a leki rejestruje w żółwim tempie. Pod koniec ubiegłego roku w kolejce czekało ponad 1,5 tys. wniosków. Do zarejestrowania pozostawało jeszcze ponad 5 tys. preparatów krajowej produkcji (w styczniu wpłynęło 150 wniosków). Do środy żaden (!) lek nie uzyskał rejestracji. Urzędnicy UKIE boją się, że jeśli URPL będzie pracował tak wolno, to część producentów leków po wejściu do Unii nie będzie mogła ich sprzedawać. Jeden z powodów poślizgów to braki w dokumentacji nadsyłanej przez firmy farmaceutyczne.
13 grudnia 2002 roku rząd zakończył trwające 4 lata negocjacje z Unią Europejską. Został osiągnięty kompromis, którego szczegóły przedstawione są poniżej. Rozmowy dotyczyły w sumie 30 rozdziałów negocjacyjnych.
1. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW
2. SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG
3. SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB
4. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU
5. PRAWO SPÓŁEK
6. POLITYKA KONKURENCJI
7. ROLNICTWO
8. RYBOŁÓWSTWO
9. POLITYKA TRANSPORTOWA
10. PODATKI
11. UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA
12. STATYSTYKA
13. POLIYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE
14. ENERGETYKA
15. POLITYKA PRZEMYSŁOWA
16. MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA
17. NAUKA I BADANIA
18. EDUKACJA I SZKOLENIA
19. TELEKOMUNIKACJA I TECHNOLOGIE INFORMACYJNE
20. KULTURA I POLITYKA AUDIOWIZUALNA
21. POLITYKA REGIONALNA
22. OCHRONA ŚRODOWISKA
23. OCHRONA KONSUMENTA I ZDROWIA
24. WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA
25. UNIA CELNA
26. STOSUNKI ZEWNĘTRZNE
27. WSPÓŁDZIAŁANIE W ZAKRESIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI I SPRAW
WEWNĘTRZNYCH
28. KONTROLA FINANSOWA
29. FINANSE I BUDŻET
30. INSTYTUCJE
1. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW
Gwarancja swobodnego przepływu towarów to pierwszy z czterech filarów jednolitego rynku. Unijny rynek wewnętrzny pozbawiony jest barier celnych, co umożliwia swobodny obrót towarami. Te podlegają również jednakowemu systemowi norm i certyfikatów. Ten obszar negocjacji odnosi się do wszelkiego rodzaju towarów.
Otwarcie rozdziału: 21 VI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 29 III 2001r.
Okresy przejściowe:
1. Polska wystąpiła o okres przejściowy dotyczący rejestracji leków. Do końca 2008 roku Polska ma czas na wprowadzenie specjalnej unijnej procedury rejestracji leków, jaka obowiązuje w państwach Unii Europejskiej.
2. SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG
Ten rozdział dotyczy swobody świadczenia usług i możliwości zakładania przedsiębiorstw w dowolnych krajach Unii. Dotyczy to usług ubezpieczeniowych, inwestycyjnych, czy bankowych, jak również usług w handlu i innych: rolnictwo, gastronomia, turystyka itp.
Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 14 XI 2000 r.
Warunki członkostwa:
1. Obowiązkowy, minimalny poziom funduszy własnych w bankach spółdzielczych (art. 5 dyrektywy 2000/12/EC), który w Unii Europejskiej obowiązuje na poziomie 1 mln. euro, został w pierwszych latach obniżony dla Polski. Obecnie wynosi on 300 000 euro. Do końca 2005 roku wyniesie 500 000 euro, a do końca 2007 roku musi zrównać się z poziomem obowiązującym w UE.
3. SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB
Swoboda przepływu pracowników to możliwość nieskrępowanego przemieszczania się w obrębie Wspólnoty i podejmowania pracy w dowolnym kraju. Państwo, w którym przebywa dana osoba zobowiązane jest wtedy do zapewnienia jej takich samych warunków jak własnym obywatelom tj: dostępu do rynku pracy, praw wyborczych, uznawania dyplomów i kwalifikacji itd. Jest to jeden z czterech filarów jednolitego rynku.
Do końca 2002r. zobowiązaliśmy się wdrożyć prawo wspólnotowe w tym zakresie. Są jednak dwie kwestie sporne.
Otwarcie rozdziału: 26 V 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 21 XII 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Kraje Unii Europejskiej otrzymały prawo zamknięcia swoich rynków pracy dla obywateli z państw kandydujących, począwszy od pierwszego dnia członkostwa do maksymalnie 7 lat. Ograniczenie to zostało przyjęte w formie 2+3+2, czyli po 2 latach dany kraj będzie mógł znieść ograniczenie, jeżeli nie dostrzeże niebezpieczeństwa zalewu rynku pracy obcokrajowcami. Jeżeli uzna takie zagrożenie za realne będzie mógł przedłużyć ograniczenie na kolejne 3 lata. W odniesieniu do tego okresu przejściowego Polska otrzymała klauzulę wzajemności. Znaczy to, iż w przypadku krajów ograniczających dostęp do rynku pracy dla Polaków, Polska może zastosować analogiczne ograniczenia.
2. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej wzajemnie uznawane będą dyplomy pielęgniarskie. Magisterskie oraz licencjackie. W przypadku dyplomów szkół średnich o profilu pielęgniarskim, aby kwalifikacje pielęgniarek i położnych zostały uznane za granicą, muszą one mieć za sobą 5 lat praktyki w zawodzie
4. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU
Swobodny przepływ kapitału to ostatni z czterech filarów jednolitego rynku. Odnosi się do przepływu płatności i kapitału drogą elektroniczną przez wewnętrzne granice Unii a także stara się przeciwdziałać procederowi prania brudnych pieniędzy. Obejmuje takie zagadnienia jak: nabywanie nieruchomości przez obywateli Unii, kwestie odnoszące się do inwestycji zagranicznych, prywatyzację czy emisje papierów wartościowych.
W tym rozdziale występujemy o okres przejściowy w kwestii dotyczącej nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, na okres 12 lat w przypadku zakupu ziemi rolnej. Strona polska uzasadnia tak długi okres różnicami cen ziemi pomiędzy Polską a krajami Unii.
Otwarcie rozdziału: 15 VII 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 22 III 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Cudzoziemcy chcący nabyć grunty w Polsce muszą występować o specjalne zezwolenia, które nie obowiązują w większości obywateli polskich. Zezwolenia wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Nie muszą się o nie ubiegać zainteresowani kupnem gruntów pod cele inwestycyjne.
2. W przypadku nieruchomości rolnych i leśnych, występować o zezwolenia muszą wszyscy obywatele państw Unii Europejskiej zainteresowani nabyciem takich terenów w Polsce. Taki stan rzeczy utrzyma się przez 12 lat od chwili przystąpienia Polski do UE w województwach zachodnich.
3. Z wymogu występowania o zezwolenie w celu nabycia gruntów rolnych lub leśnych, wyłączeni są rolnicy indywidualni, osiedlający się i prowadzący działalność w Polsce na zasadzie samo zatrudnienia, pod warunkiem dzierżawy i korzystania z gruntu przez okres 3 lat. Niektórych województw (warmińsko – mazurskie, pomorskie, kujawsko – pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie, wielkopolskie, dolnośląskie, opolskie) dotyczy okres przejściowy w wysokości 7 lat.
5. PRAWO SPÓŁEK
Rozdział "Prawo spółek" obejmuje zasady prowadzenia spółek, rachunkowość oraz ochronę własności intelektualnej i przemysłowej. Unijne przepisy przewidują także pełną jawność dokumentów spółek, czego w Polsce się nie praktykuje.
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 28 XI 2001 r.
Warunki członkostwa:
Polskie prawo jest w znacznej mierze zgodne z dorobkiem wspólnotowym i nie występowaliśmy o okresy przejściowe.
6. POLITYKA KONKURENCJI
Ten rozdział negocjacji odnosi się zarówno do przedsiębiorców jak i do państwa. Celem polityki konkurencji jest zapobieganie praktykom ograniczającym zasady wolnego rynku, działaniom monopolistycznym i dotowaniu przez państwo przedsiębiorstw, co jest nierównym traktowaniem podmiotów w gospodarce. W odniesieniu do przedsiębiorstw polskie prawo jest w większości zgodne z prawem Unii Europejskiej. Harmonizacji wymaga jedynie prawo polityki konkurencji w odniesieniu do państwa. Obejmuje to zasady pomocy publicznej, przyspieszanie rozwoju gospodarczego i zasady restrukturyzacji.
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 20 XI 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Działalność Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) została dopuszczona, jednak w zmienionej formie niż przed 2000 rokiem.
2 Małe i średnie przedsiębiorstwa zachowają korzyści z istnienia SSE do czasu zwrotu określonego pułapu procentowego inwestycji lub najpóźniej do 2011 roku.
3. Duże przedsiębiorstwa zachowają korzyści z istnienia SSE do czasu zwrotu określonego pułapu procentowego inwestycji lub najpóźniej do 2010 roku.
4. Duże przedsiębiorstwa, które uzyskały zezwolenia na działalność przed końcem 1999 roku zachowują prawo do zwrotu inwestycji w postaci zamrożenia podatku dochodowego w wysokości 75 proc. Przedsiębiorcy, którzy uzyskali zezwolenia po 1 stycznia 2000 roku mają prawo do 50 proc. umorzenia. Pomoc naliczana będzie od 1 stycznia 2001 roku. W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw sytuacja wygląda analogicznie, jednak mają oni prawo do 65 proc. umorzenia zamiast 50 proc.
5. Sektor motoryzacyjny ma prawo do maksymalnie 30 proc. umorzenia.
6. Uzgodniono zasady restrukturyzacji hut. Przewidziano redukcję etatów i mocy produkcyjnych. Sektor ma osiągnąć rentowność w 2006 roku.
7. ROLNICTWO
Polityka unijna ma (wraz z polityką strukturalną) na celu rozwój rynku pracy na obszarach wiejskich, kształcenie ludności wiejskiej, poprawę warunków technicznych i wspieranie administracji na tych terenach. Przewidziano na to środki w budżecie, jak i środki zagraniczne z programu Sapard.
Otwarcie rozdziału: 14 VI 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 13 XII 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Dopłaty bezpośrednie w latach 2004 – 2006 wyniosą kolejno 25, 30 i 35 proc. w pierwszych trzech latach członkostwa, średniej unijnej dopłat dla rolników. W 2007 roku wyniosą 40 proc., i następnie, co roku będą wzrastać o 10 proc. aż do pełnego wymiaru.
2. Polska uzyskała możliwość podniesienia dopłat bezpośrednich dla rolników w pierwszych trzech latach kolejno do poziomu 55 proc., 60 proc. i 65 proc. Środki zasilające pochodzić mają z przesunięcia części pieniędzy z funduszy na rozwój wsi oraz z budżetu państwa.
3. Po akcesji Polski do Unii Europejskiej będzie obowiązywał uproszczony system wypłacania dopłat bezpośrednich. Znaczy to, że gospodarstwa rolne dostaną dofinansowanie nie na podstawie wielkości produkcji, ale na podstawie wielkości terenu, powierzchni gospodarstwa, bez względu na rodzaj produkcji. Polska może stosować taki system przez 5 lat.
4. Instrument wsparcia finansowego dla gospodarstw niskotowarowych został ustalony na poziomie 1250 euro rocznie na indywidualne gospodarstwo.
5. Polska uzyskała prawo uruchomienia klauzuli ochronnej na towary rolne pochodzące z UE w przypadku, gdyby okazało się, że po akcesji sektor rolniczy przeżywa większe kłopoty niż przed członkostwem.
6. Polska wynegocjowała również szereg limitów produkcyjnych na poszczególne towary rolne oraz kilka pomniejszych okresów przejściowych korzystnych dla rolników.
8. RYBOŁÓWSTWO
Polityka Unii Europejskiej w zakresie rybołówstwa zapobiec ma nadmiernej eksploatacji żywych zasobów morskich. Roztacza kontrolę na przetwórstwo i handel produktami morskimi. W odniesieniu do Polski negocjacje obejmowały zarządzanie zasobami morskimi oraz pomoc państwa dla niedofinansowanego sektora
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 VI 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Polscy rybacy z chwilą członkostwa będą objęci Wspólną Polityką Rybacką. Otrzymają dostęp do łowisk należących do UE.
2. Konieczna jest restrukturyzacja sektora. Występuje w nim nadwyżka zatrudnienia, co grozi naruszeniem zasobów morskich w Bałtyku. Restrukturyzacja przeprowadzana jest przy wsparciu Finansowego Instrumentu Sterowania Rybołówstwem.
9. POLITYKA TRANSPORTOWA
Na ten obszar negocjacji składa się wiele tematów. Dotyczy on transportu kolejowego, lotniczego, drogowego, morskiego, kombinowanego, żeglugi śródlądowej oraz pomocy państwa dla całego sektora transportowego.
Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 VI 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Do 31 grudnia 2010 roku Polska otrzymała okres przejściowy na dopuszczenie do ruchu zwiększonych unijnych limitów wagowych dla pojazdów. Wiąże się to z gorsza infrastrukturą drogową niż ta w Unii Europejskiej.
2. Polscy przewoźnicy nie mogą wykonywać usług drogowego transportu kabotażowego w Unii przez 3 lata od momentu członkostwa z możliwością przedłużenia do 5 lat. Analogicznie unijni przewoźnicy nie mogą takich usług wykonywać w Polsce.
10. PODATKI
Rozdział dotyczy podatku VAT i akcyzy oraz podatków bezpośrednich. Określanie wysokości stawek podatkowych nie należy do kompetencji Komisji Europejskiej, ale do państw członkowskich. Unia jedynie ustala stawki minimalne. Służyć ma to ujednolicaniu rynku i wyrównywaniu zasad konkurencji.
Otwarcie rozdziału: 7 XII 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 21 marca 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Obniżona stawka VAT na usługi budowlane i remontowe w wysokości 7 proc. obowiązywać będzie do końca 2007 roku.
2. Obniżona stawka VAT na środki do produkcji rolnej, produkty i usługi rolne, w wysokości 3 proc. obowiązywać będzie do końca 2008 roku.
3. Obniżona stawka VAT na niektóre książki i czasopisma specjalistyczne w wysokości 0 proc. obowiązywać będzie do końca 2007 roku.
4. Obniżona stawka VAT na paliwa ekologiczne do końca 2004 roku.
5. Dojście do wysokości akcyzy na wyroby tytoniowe obowiązującej w Unii Europejskiej trwać będzie do końca 2008 roku.
3. Obniżona stawka VAT na międzynarodowe przewozy pasażerskie w wysokości 0 proc. obowiązywać będzie stale.
11. UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA
Na obszar negocjacyjny "Unia Gospodarcza i Walutowa" składają się kwestie dotyczące: polityki fiskalnej państwa, koordynacji polityki gospodarczej i współpracy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Światową Organizacją Handlu i Europejskim Bankiem Centralnym oraz polityki walutowej.
Otwarcie rozdziału: 30 IX 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 7 XII 2002 r.
Nie występowaliśmy o żadne okresy przejściowe. Nie było to konieczne z uwagi na zgodność naszej polityki fiskalnej z unijną. Najbliższy cel dla Polski to spełnienie kryteriów konwergencji, aby móc zastąpić złotówkę euro, czyli stać się pełnoprawnym członkiem Unii Gospodarczej i Walutowej. Zdaniem analityków będzie to możliwe najwcześniej w 2007 roku.
12. STATYSTYKA
Prowadzenie statystyk w Unii Europejskiej opiera się na metodach Eurostatu. Chodzi tu o zasady gromadzenia danych, metody badania itp., które są zresztą bardzo podobne do polskich. Wynika to ze współpracy między Eurostatem, a Głównym Urzędem Statystycznym i polskimi urzędami centralnymi sięgającej 1991r.
Otwarcie rozdziału: 19 IV 1999 r.
Zamknięcie rozdziału 19 IV 1999 r.
Polskie zasady prowadzenia badań statystycznych są zbieżne z unijnymi i w związku z tym nie występowaliśmy tutaj o okresy przejściowe. Otwarcie i zamknięcie rozdziału „statystyka” nastąpiło tego samego dnia.
13. POLIYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE
Ten dział negocjacji jest wyjątkowo obszerny i dotyczy zarówno prawa pracy, polityki zatrudnienia, warunków, jakie spełniać musi zatrudniający, higieny i bezpieczeństwa pracy itp. jak i spraw społecznych: walki z dyskryminacją, rasizmem, ksenofobią, ochrony osób niepełnosprawnych.
Otwarcie rozdziału: 30 IX 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 1 VI 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Polska uzyskała okres przejściowy do końca 2005 roku w kwestii spełnienia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu przez pracowników.
14. ENERGETYKA
Prawo energetyczne zakłada pełną liberalizację sektora energetycznego i funkcjonowanie w warunkach pełnej konkurencji ze strony zakładów unijnych. Harmonizacja prawa w tym obszarze jest łatwiejsza, a w niektórych obszarach prawa energetycznego nawet niepotrzebna. Ustawodawstwo było przygotowywane po złożeniu przez Polskę wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej, i pod uwagę wzięto późniejszą konieczność dostosowania.
Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 27 VII 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Do 1 stycznia 2009 roku Polska musi stworzyć i utrzymywanie obowiązkowe, 90-dniowych strategiczne rezerwy paliw płynnych
15. POLITYKA PRZEMYSŁOWA
Polityka przemysłowa Unii Europejskiej polega na zwiększaniu konkurencji między przedsiębiorstwami, i jak największej liberalizacji rynku. Unia zmierza do zwiększenia znaczenia europejskiego przemysłu, szczególnie względem Stanów Zjednoczonych i Japonii. Przepisy zawierają ogólne dyrektywy, co do kierunków rozwoju określonych gałęzi przemysłu.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe. Dorobek prawny Wspólnot Europejskich w tym obszarze zobowiązaliśmy się przyjąć do końca 2002 roku.
16. MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA
Przyjęcie przez Polskę prawa odnoszącego się do małych i średnich przedsiębiorstw ma zapewnić im jednakowe warunki, co firmom zachodnim w korzystaniu z jednolitego rynku. Oznacza to łatwiejszy dostęp do europejskiego konsumenta, brak certyfikatów i zezwoleń, ale jednocześnie konieczność spełnienia unijnych norm higieny i bezpieczeństwa eksportowanych produktów.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 29 X 1999 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe. Dorobek prawny Wspólnot Europejskich w tym obszarze zobowiązaliśmy się przyjąć do końca 2002 roku.
17. NAUKA I BADANIA
Polityka Unii w tym zakresie ma wspierać rozwój technologiczny – a co za tym idzie – gospodarczy państwa. Unia wspiera finansowo badania nad nowoczesnymi technologiami, pomaga w prowadzeniu wspólnych badań, wspiera współpracę między ośrodkami badawczymi, uniwersyteckimi i przedsiębiorstwami.
Otwarcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Polski sektor badawczy, na dwa lata przed członkostwem Polski w Unii, w pełni zintegrował się z sektorem badawczym Wspólnot. Współpraca między kandydatami a Unią odbywa się na takiej samej zasadzie jak wewnątrz Wspólnoty.
18. EDUKACJA I SZKOLENIA
Polityka Unii Europejskiej w tym zakresie zmierza do podnoszenia jakości kształcenia i upowszechniania języków. Przewiduje wymianę młodzieży, wychowawców, a także międzynarodową akceptację dyplomów. Częścią unijnej polityki edukacji i kształcenia są programy wspólnotowe: Młodzież (program wymiany uczniów, studentów, pedagogów. Posiada także własny wolontariat wysyłający młodzież do różnych zadań na terenie UE.), Sokrates (promuje współpracę między ośrodkami akademickimi w całej Europie) oraz Leonardo (wspiera jakość kształcenia zawodowego i języków obcych).
Otwarcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe. Dorobek prawny Wspólnot Europejskich w tym obszarze zobowiązaliśmy się przyjąć do końca 2002 roku.
19. TELEKOMUNIKACJA I TECHNOLOGIE INFORMACYJNE
Celem wspólnotowej polityki w tym zakresie jest stworzenie europejskiej sieci telekomunikacyjnej, co wymaga ujednolicenia standardów świadczenia usług zarówno telekomunikacyjnych, jak i np. pocztowych. Unia Europejska pragnie doprowadzić do pełnej liberalizacji rynku, otwarcia się na konkurencję, wprowadzenia przejrzystych zasad koncesjonowania, przestrzegania zasad "otwartej sieci", czyli równego dostępu podmiotów świadczących usługi do infrastruktury telekomunikacyjnej.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 22 VI 1999 r.
Warunki członkostwa:
1. Polska otrzymała czas do końca 2005 roku na dostosowanie się do tzw. „dyrektywy pocztowej” (2002/39/WE). Przewiduje ona liberalizację rynku poprzez obniżenie limitu wagowego dla przesyłek zastrzeżonych wyłącznie dla Poczty Polskiej z 350 g. do 100 g. Po tym okresie nastąpi dalsza liberalizacja i obniżenie limitu do 50 g.
20. KULTURA I POLITYKA AUDIOWIZUALNA
Polityka wspólnotowa w tej dziedzinie ma wspierać rozwój kultury w państwach członkowskich przy zachowaniu różnorodności narodowej. Taka polityka otwiera możliwości wśród polskich twórców na uzyskanie wsparcia finansowego w ramach programów kulturalnych.
Otwarcie rozdziału: 29 X 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 4 XII 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Zobowiązaliśmy się dostosować ustawę o radiofonii i telewizji do wymogów Unii Europejskiej, czyli do tzw. dyrektywy telewizji bez granic lub „otwartej telewizji”.
21. POLITYKA REGIONALNA
Sposób wdrażania ustawodawstwa w zakresie polityki regionalnej należy do państw członkowskich. Środki z funduszy pomocowych, przyznane Polsce w ramach "polityki regionalnej", zostaną przeznaczone między innymi na:
- poprawę konkurencyjności gospodarki
- rozwój ochrony środowiska regionów
- modernizacja, rozbudowa dróg i kolei
- przeciwdziałanie bezrobociu
- przeciwdziałanie marginalizacji obszarów wiejskich
Polityka regionalna w pierwszej kolejności dotyczy słabo rozwiniętych obszarów kraju. Powstał Narodowy Plan Rozwoju, przygotowany wspólnie przez pięć resortów (Ministerstwo Gospodarki, Rolnictwa, Pracy, Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Ochrony Środowiska). Można go znaleźć m.in. na strona Ministerstwa Gospodarki. NPR omawia szczegółowo kierunki dysponowania funduszami strukturalnymi w pierwszych trzech latach członkostwa.
Otwarcie rozdziału: 6 IV 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 1 X 2001 r.
Warunki członkostwa.
1. Polska w pełni dostosuje się do polityki regionalnej Unii Europejskiej, tak, aby móc w pełni korzystać z instrumentów finansowych na identycznych warunkach, co inni członkowie.
2. Znany jest podział Polski na regiony zgodnie z obowiązującym w UE systemem NUTS.
3. Kwestie finansowe dotyczące polityki regionalnej zostały przesunięte do obszaru negocjacyjnego „budżet i finanse”
4. W latach 2004 – 2006 Polska uzyska 7,635,3 mld. euro w ramach funduszy strukturalnych oraz 3,733,3 mld. euro w ramach funduszy spójności ( fundusz kohezyjny).
22. OCHRONA ŚRODOWISKA
Rozdział negocjacyjny „ochrona środowiska” dotyczy inwestycji ekologicznych, ochrony wód, lasów, gospodarowania odpadami. W związku z koniecznością spełnienia unijnych wymogów z zakresu ochrony środowiska potrzebne są dodatkowe środki finansowe.
Otwarcie rozdziału: 7 XII 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 26 X 2001 r.
Warunki członkostwa:
1. Polska uzyskała 4 okresy przejściowe dotyczące oczyszczania ścieków komunalnych w zależności od wielkości aglomeracji.
2. 65 dużych przedsiębiorstw przemysłowych w skali kraju ma czas do 31 XII 2010 r. na ograniczenie zanieczyszczania otoczenia. Lista przedsiębiorstw została załączona do stanowiska negocjacyjnego i znajdzie swoje miejsce w traktacie akcesyjnym.
3. Polska ma czas do 1 lipca 2012 roku na modernizacje lub budowę nowych składowisk odpadów.
4. Zawartość siarki w paliwach płynnych powinna zostać zredukowana do 31 XII 2007 r.
5. W sumie Polska otrzymała prawo do 9 okresów przejściowych w rozdziale „środowisko”.
23. OCHRONA KONSUMENTA I ZDROWIA
Celem polityki ochrony konsumenta jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego, wspieranie konkurencji, na której korzysta konsument, wzmocnienie jego pozycji w warunkach jednolitego rynku. Ten dział zawiera także programy wspólnotowe dotyczące ochrony zdrowia takie jak: profilaktyka, zapobieganie chorobom zakaźnym, walka z AIDS.
Otwarcie rozdziału: 19 IV 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Polska nie wystąpiła o przejściowe regulacje dotyczące tego rozdziału. Braki w ustawodawstwie krajowym mają być uzupełnione do czasu uzyskania członkostwa.
24. WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA
"Wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa" powołał do życia Traktat z Maastricht z 1992 r. Służyć ma ona poprawie bezpieczeństwa zewnętrznego państw UE, integracji politycznej i militarnej. Polega na wzajemnej wymianie informacji, konsultacjach i koordynacji działań.
Otwarcie rozdziału: 10 XI 1998 r.
Zamknięcie rozdziału: 6 IV 2000 r.
Polska polityka zewnętrzna jest zgodna z polityką unijną. Nie występowaliśmy o okresy przejściowe.
25. UNIA CELNA
Ten rozdział negocjacyjny przewiduje zapewnienie przez Polskę pełnej kontroli na zewnętrznych granicach celnych, czyli na wschodzie i północy. Będzie to najdłuższa granica zewnętrzna w historii Wspólnoty. W ramach unii celnej kontakty handlowe wewnątrz Unii pozbawione są barier celnych. Mogą one natomiast obowiązywać w kontaktach z państwami z poza układu.
Otwarcie rozdziału: 21 VI 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 29 III 2001 r.
Polska nie wystąpiła o okresy przejściowe w tym rozdziale.
26. STOSUNKI ZEWNĘTRZNE
Rozdział stosunki zewnętrzne dotyczy umów członków Unii Europejskiej z państwami trzecimi. Część umów wymaga renegocjacji. W tym rozdziale umieszczone zostały zagadnienia wielostronne i dwustronne, takie jak umowy handlowe, sankcje, porozumienia o ruchu bezwizowym itp.
Otwarcie rozdziału: 19 V 1999 r.
Zamknięcie rozdziału: 12 XI 2001 r.
Dostosowania wymagają układy z Japonią i ze Stanami Zjednoczonymi. Nie występowaliśmy o okresy przejściowe.
27. WSPÓŁDZIAŁANIE W ZAKRESIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI I SPRAW WEWNĘTRZNYCH
Rozdział dotyczący wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych przewiduje współpracę międzynarodową policji i innych służb w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, terroryzmu, przestępstw gospodarczych, ścieżek przerzutu narkotyków itp. Obejmuje także kwestie migracji, azylu, granic zewnętrznych itd.
Polskie prawo w tej kwestii jest zgodne z unijnym i nie wymaga od nas ubiegania się o okresy przejściowe.
Otwarcie rozdziału: 6 V 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 30 VII 2002 r.
Warunki członkostwa
1. Strona polska zobowiązała się wprowadzić wizy dla obywateli: Rosji, Ukrainy, Białorusi oraz Macedonii.
2. Zostaną zwiększone nakłady na inwestycje graniczne związane przede wszystkim z obowiązkiem wydawania większej ilości wiz.
3. Dodatkowe przeszkolenie dotyczy 5 tysięcy nowych funkcjonariuszy służb granicznych.
4. Decyzja o przystąpieniu Polski do obszaru Schengen należy do Komisji Europejskiej, i jest indywidualna wobec każdego nowego członka Unii Europejskiej.
28. KONTROLA FINANSOWA
Do zadań polityki kontroli finansowej należy ochrona interesu finansowego państw członkowskich i samej Unii Europejskiej. Ten dział negocjacji ma za zadanie potwierdzić zdolność danego kraju do ograniczenia nielegalnego wypływu pieniędzy z własnego budżetu. Dostosowanie prawa w tej kwestii jest jednym z głównych obowiązków Polski.
Otwarcie rozdziału: 6 IV 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 14 VI 2000 r.
Nie wystąpiliśmy o okresy przejściowe.
29. FINANSE I BUDŻET
Ten rozdział negocjacji dotyczy budżetu Unii oraz środków własnych i finansowania instytucji pozabudżetowych (Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Fundusz Rozwoju). Budżet Unii Europejskiej opiera się na składkach państw członkowskich, których wysokość określona jest zdolnościami gospodarczymi kraju.
Otwarcie rozdziału: 26 V 2000 r.
Zamknięcie rozdziału: 13 XII 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Ramy finansowe rozszerzenia Unii Europejskiej, określone w Berlinie w 1999 r. nie zostaną przekroczone.
2. Na dostosowanie granic zewnętrznych i lotnisk międzynarodowych do wymogów Schengen Polska otrzyma dodatkowo 280 mln. euro w latach 2004 – 2006.
3. Kompensata budżetowa w latach 2004 – 2006 ma wynieść 1 443 000 000 euro. Pieniądze te pochodzą z przesunięcia innych zobowiązań Unii Europejskiej.
30. INSTYTUCJE
Rozdział instytucje określa warunki dostępu państw kandydujących do instytucji unijnych. Określa skład, ilość przedstawicieli, podział głosów oraz języki urzędowe.
Otwarcie rozdziału: 22 IV 2002 r.
Zamknięcie rozdziału: 22 IV 2002 r.
Warunki członkostwa:
1. Parlament Europejski – spośród 732 deputowanych, 54 przypadnie na Polskę.
2. Rada Unii Europejskiej – spośród 321 wszystkich głosów, 27 przypadnie na Polskę. Od 1 listopada 2004 r. będzie to 8 głosów na 124.
3. Komisja Europejska – jeden przedstawiciel w kolegium zgodnie z obowiązującą procedurą.
4. Trybunał Sprawiedliwości i Sąd I Instancji – w TS najwyżej jeden sędzia nominowany z Polski a w Sądzie I Instancji, co najmniej jeden.
5. Trybunał Rozrachunkowy – jeden członek z Polski.
6. Komitet Ekonomiczno – Społeczny i Komitet Regionów – 21 miejsc dla Polski w każdym z komitetów.
7. Europejski Bank Centralny – prezes NBP reprezentuje Polskę w Radzie Ogólnej.
8. Europejski Bank Inwestycyjny – jeden członek z Polski w zarządzie banku + personel kierowniczy w Radzie Dyrektorów.
9. Język polski po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej uzyska moc języka oficjalnego.
TRUDNOŚCI
Legislacja
Proces wprowadzania unijnego dorobku prawnego (acquis communautaire) do polskiego prawa nie został jeszcze zakończony. Ba, daleko mu do tego. Tymczasem - gdy będziemy wchodzić do UE 1 maja 2004 r. - teoretycznie 100 proc. unijnych przepisów powinno mieć odzwierciedlenie w polskich ustawach i rozporządzeniach. W praktyce żadne państwo Unii nie nadąża za zmianami unijnych przepisów, ale 90-95 proc. zgodności prawa krajowego z acquis to granica przyzwoitości. Rząd wyliczył, że jest 67 ustaw, które muszą w najbliższych miesiącach trafić do Sejmu - tak by zdążył on je przyjąć jeszcze w tym roku. Sam rząd nie uporał się do tej pory z zaległościami. Na koniec 2002 r. przyjęto 530-540 rozporządzeń, ale pozostaje ich jeszcze 170. Bez nich wiele ustaw to jedynie martwe zapisy.
Nie został dotrzymany termin stworzenia książki procedur systemu RASFF (zapewnia on w Unii bezpieczeństwo żywności). Ma w pełni działać najpóźniej w czerwcu 2003 r. - zapewnia Główny Inspektorat Sanitarny.
Drobniejsze opóźnienia w dostosowywaniu prawa gospodarczego do unijnego:
Wymogi językowe w ustawie Prawo bankowe (termin minął w listopadzie). Polska spierała się z Unią, czy osoby zatrudnione na najwyższych stanowiskach w bankach muszą mówić po polsku;
Komisja Europejska zaakceptowała tylko siedem z... 52 programów udzielania pomocy publicznej. Na podstawie tych dokumentów Komisja wydaje zgodę, by udzielić wsparcia przedsiębiorstwom z publicznych pieniędzy (ulgi podatkowe, dotacje ekologiczne i inwestycyjne itp.). 45 planów Komisja odrzuciła, bo ma wątpliwości, czy są zgodne z prawem unijnym, albo dostała niekompletne informacje. Dała nam jednak drugą szansę - do marca mamy ostatecznie przekazać poprawione plany. - Prawdopodobnie nie wszystkie uda się podłączyć do traktatu akcesyjnego - przyznaje nasz informator z UKIE. Komisja może wyjątkowo przymknąć oko na pomoc publiczną niepodpartą żadnym planem, ale wówczas ryzykujemy, że któreś z państw UE taką pomoc zaskarży.
Nie udało się przyjąć nowych standardów kształcenia stomatologicznego. Mieliśmy to zrobić w grudniu, ale projekty tych standardów są dopiero na etapie uzgodnień Ministerstwa Zdrowia i Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.
Jak usunąć zaległości? Nie ma tu czego renegocjować z Unią, więc jest tylko jedna metoda - instytucje państwowe muszą wziąć się do pracy. Nadrobienie zaległości to jednak nie wszystko. Każdy miesiąc to kolejne terminy, których trzeba dotrzymać. Najważniejsze:
czerwiec: Polska musi wysłać do Brukseli pierwszy raport o wykorzystaniu pomocy publicznej przez huty;
lipiec: zakończenie wdrażania tzw. dyrektyw nowego podejścia, które wprowadzają nowe prawo certyfikacji wyrobów;
koniec marca: przygotowanie koncepcji walki z piractwem i podrabianiem towarów, ze szczególnym uwzględnieniem bazaru na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie (to centrum pirackiej sprzedaży muzyki, filmów i oprogramowania na skalę Europy). - Ta koncepcja powstanie na czas - zapewnia Wojciech Dziomdziora, zastępca dyrektora departamentu prawno-legislacyjnego Ministerstwa Kultury. - Kompleksowa koncepcja intensyfikacji walki z piractwem de facto już istnieje. Każda służba, która się tą walką zajmuje, świetnie wie, co zrobić. Teraz trzeba je tylko skoordynować.
Najważniejsze projekty ustaw do przyjęcia przez rząd.
Resort odpowiedzialny - Ministerstwo Pracy i Gospodarki:
Nowelizacja ustawy o terminach zapłaty w obrocie (wyznaczony termin przyjęcia przez Radę Ministrów - styczeń);
Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (marzec);
Nowelizacja ustawy o systemie oceny zgodności (kwiecień);
Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej (lipiec);
Ministerstwo Rolnictwa:
Nowelizacja ustawy o ubezpieczeniach społecznych rolników (styczeń);
Ustawa o organizacji rynku cukru (lipiec);
Ministerstwo Finansów:
Ustawa o podatku akcyzowym (marzec);
Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT) - (czerwiec);
Ministerstwo Kultury:
Nowelizacja ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (czerwiec).
Rolnictwo
Odpowiedzialni: wicepremier i minister rolnictwa, prezes ARiMR.
Opóźnienia widać zwłaszcza w przygotowaniach Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (IACS). W listopadzie rząd wyznaczył Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa blisko 30 zadań. Kilku nie wykonano w terminie:
do końca grudnia ARiMR miała opracować procedury realizacji poszczególnych elementów Wspólnej Polityki Rolnej - z wzorami dokumentów. Jednak Agencja jest dopiero na etapie rozpatrywania uwag do "książki procedur";
do końca grudnia miała się zakończyć masowa akcja kolczykowania bydła - termin trzeba było przesunąć na marzec;
jeszcze w listopadzie ARiMR miała ustalić etapowy harmonogram wykonania tzw. ortofotomapy (potrzebnej do stworzenia "pełnego" IACS-u).
Zagrożone opóźnieniem są kolejne zadania Agencji:
w marcu upływa termin wdrożenia systemu finansowo-księgowego (zwłaszcza w lokalnych biurach), potrzebnego do wypłacania dopłat rolnikom;
w kwietniu upływa termin zakończenia pierwszego etapu budowy Systemu Identyfikacji Działek Rolnych;
także w kwietniu upływa termin zakończenia (!) budowy docelowej struktury organizacyjnej agencji, wraz z systemem zarządzania;
pod znakiem zapytania stoi też zbudowanie systemu informatycznego - zaplanowane na czerwiec.
Zdaniem informatorów z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej dotychczasowe działania ARiMR nie gwarantują, że wykona ona na czas kolejne zadania. - Jeśli samo Ministerstwo Rolnictwa przyznaje, że sytuacja w ARiMR jest zła, to jest ona naprawdę zła – powiedział jeden z wysokich urzędników UKiE w udzielonym „Gazecie Wyborczej” wywiadzie.
Agencja zapewnia, że wszystkich terminów dotrzyma "na sto procent". – Do 31.01.03r. powinna zostać podpisana umowa z wykonawcą "satelitarnej" części ortofotomapy - powiedział "Gazecie" Dariusz Panasiuk, rzecznik ARiMR. - Możemy też zapewnić, że do końca kwietnia nastąpi transfer danych z Ewidencji Gruntów i Budynków do naszego systemu.
Gospodarka
Odpowiedzialni: Minister pracy i gospodarki Jerzy Hausner, Minister infrastruktury Marek Pol, Minister zdrowia
Czy od 1 maja 2004 r. polscy producenci leków nie będą mieli co sprzedawać? Czy niektórzy przedsiębiorcy będą musieli wozić wyroby do Niemiec, by uzyskać obowiązkowe certyfikaty? Czy konsumenci - czyli my wszyscy - będziemy pozbawieni ochrony prawnej zgodnej z unijnymi przepisami? Owszem, może nam to grozić
W lutym mija wyznaczony przez rząd termin utworzenia sieci laboratoriów, które wydawałyby certyfikaty o zgodności produktów (szczególnie urządzeń elektromechanicznych) z normami UE. Bez takiego certyfikatu producent nie może oznaczyć swego wyrobu symbolem "CE" i nie może go wprowadzić na rynek!
Prace nad siecią takich jednostek badawczych są w lesie. Nie podpisaliśmy jeszcze protokołu PECA, a jest to pierwszy krok do zaakceptowania naszych laboratoriów przez Komisję Europejską. Wysoki urzędnik Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej boi się, że nie uda się to nawet do lipca. Grozi nam - mówi - że 1 maja 2004 r. przestaje obowiązywać dotychczasowy system certyfikacji produktów, a nowy jeszcze nie istnieje.
Leki niezarejestrowane
W negocjacjach Polska uzgodniła z UE, że nasze leki zostaną poddane ponownej rejestracji - zgodnej z unijnymi przepisami - w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL). Na tej podstawie polskie leki można będzie bez przeszkód rozprowadzać na całym rynku unijnym.
Jednak URPL powstał z wielomiesięcznym opóźnieniem, a leki rejestruje w żółwim tempie. Pod koniec ubiegłego roku w kolejce czekało ponad 1,5 tys. wniosków. Do zarejestrowania pozostawało jeszcze ponad 5 tys. preparatów krajowej produkcji (w styczniu wpłynęło 150 wniosków). Do środy żaden (!) lek nie uzyskał rejestracji. Urzędnicy UKIE boją się, że jeśli URPL będzie pracował tak wolno, to część producentów leków po wejściu do Unii nie będzie mogła ich sprzedawać. Jeden z powodów poślizgów to braki w dokumentacji nadsyłanej przez firmy farmaceutyczne.
Komentarze
Prześlij komentarz